19. Goejanverwellesluis

De Goejanverwellesluis is evenals de Goejanverwelledijk waarschijnlijk genoemd naar de rijke landeigenaar Goede Jan Verwelle. Het kan ook zijn dat de sluis vernoemd is naar de afscheidsgroet van de sluiswachter: “Goed Jan, vaarwel.” De sluis doorsnijdt de Goejanverwelledijk en is gelegen buiten Rijnland in de Lange Weidse Boezem die de verbinding vormt tussen de Rijn en de gekanaliseerde Hollandse IJssel. Al sinds 1366 is op deze locatie een sluis aanwezig. De Lange Weidse Boezem verbindt de Oude Rijn en de Hollandse IJssel. Boten konden sinds de aanleg van de sluis de verbinding onderhouden tussen Katwijk en de Noordzee of Utrecht, de Vecht en de Zuiderzee. De huidige Goejanverwellesluis is in de 17e eeuw met een brug verrijkt. De sluis is tot tweemaal toe opengezet om het land onder water te laten lopen: eenmaal in de Tachtigjarige Oorlog tegen de Spanjaarden in 1573 door de watergeuzen en een tweede maal nog geen honderd jaar later in 1672 – het Rampjaar – toen de Fransen het land binnenvielen, waarmee de sluis een politieke en strategische functie kreeg. De sluis is echter vooral bekend door de aanhouding van prinses Wilhelmina van Pruisen. Prinses Wilhelmina vond dat haar man stadhouder Willem V onvoldoende optrad tegen de patriottische beweging in Nederland. Zij ging in 1787 met haar gevolg per koets van Nijmegen naar Den Haag om steun te verwerven onder de orangisten. De koets zou tegengehouden zijn bij de Goejanverwellesluis door de patriotten. In werkelijkheid vond die aanhouding plaats in de nabijheid van Haastrecht aan de Vlist. Haar broer, de koning van Pruisen, was dermate verbolgen over het voorval dat hij met een leger van 20.000 man het huis van Oranje te hulp schoot. Vele patriotten ontvluchtten het land en voor enige tijd was het gezag van het huis van Oranje hersteld. Met de Bataafse revolutie van 1794 kwamen de patriotten aan de macht. Willem V en zijn vrouw vluchtten toen naar Engeland, waar zij de voorouders werden van het huidige Engelse koningshuis.